Cud mniemany czyli krakowiacy i górale

Cud mniemany... powstał w przełomowym momencie historycznym i od początku łączył swoje losy z sytuacją w Polsce. Właśnie dlatego dzisiaj ma znaczenie przede wszystkim historyczne. W utworze pojawiają się moralitety kryjące uniwersalne elementy nie tylko niepodległościowe, bo jednym z głównych przesłań jest hasło: Wolny chłop nie jest gorszy od szlachty!

Temat Cudu mniemanego... najzwięźlej można określić jako dzieje konfliktu dwóch grup, Krakowiaków i Górali. Pod względem artystycznym, Krakowiacy i Górale miały zaciekawić i bawić widzów; reprezentowali na scenie lud polski, jego obyczaje, mowę, strój, po raz pierwszy w polskiej operze w sposób bardzo autentyczny.

Cud mniemany... możemy dzisiaj odbierać jako dowcipną, lekką formę muzyczną, która w błyskotliwy sposób opowiada o sile tkwiącej w solidarności, poczuciu jedności narodowej i myśleniu patriotycznym.